Ισοτιμία Ευρώ - Δολλάριο ΗΠΑ

Ιστορία

Το νόμισμα των Ηνωμένων Πολιτειών εντοπίζεται πίσω στο 1690 όταν η περιοχή ήταν ακόμα ένα συνονθύλευμα αποικιών. Η αποικία της Μασαχουσέτης χρησιμοποίησε πρώτη χαρτονομίσματα για να χρηματοδοτήσει στρατιωτικές αποστολές και αμέσως μετά ακολούθησαν κι άλλες αποικίες την ίδια μέθοδο. Η ονομασία του προήλθε από το ισπανικό δολλάριο που με την σειρά του είχε λάβει το όνομά του πιθανώς από το παλιό γερμανικό νόμισμα Τάλερ.

Το αμερικανικό νόμισμα πέρασε από διάφορα στάδια ανάπτυξης στην αποικιακή ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών. Το χαρτονόμισμα που δημιουργήθηκε το 1690 ονομάστηκε πιστωτική κάρτα και αντιπροσώπευε την υποχρέωση των αποικιών στους στρατιώτες οι οποίοι θα μπορούσαν να το εμπορεύονται ακριβώς όπως τα ασημένια και χρυσά νομίσματα.

Κατά την επανάσταση του 1775, οι αποικιακοί ηγέτες προσπάθησαν να επαναλάβουν το πείραμα της Μασαχουσέτης σε ευρύτερη κλίμακα. Το Ηπειρωτικό Κογκρέσο εξέδωσε χάρτινο χρήμα, υποστηριζόμενο από την «πρόβλεψη» των φορολογικών εσόδων. Ήταν το πρώτο ομοσπονδιακό χαρτονόμισμα. Χωρίς στέρεη στήριξη και όντας εύκολο να παραχαραχτεί είχε καταστεί σχεδόν άχρηστο μέχρι το τέλος του πολέμου, δημιουργώντας και τη φράση «δεν αξίζει μια ηπειρωτική χώρα».

Το Κογκρέσο για να βοηθήσει στα οικονομικά της κυβέρνησης, ίδρυσε την πρώτη Eθνική Tράπεζα στη Φιλαδέλφεια, την Τράπεζα της Βόρειας Αμερικής, και το 1785 το δολλάριο επιλέχθηκε να γίνει η νομισματική μονάδα των ΗΠΑ. Δημιουργήθηκε ένα οργανωμένο νομισματικό σύστημα, με την εισαγωγή νομισμάτων σε χρυσό, ασήμι και χαλκό, ενώ στα χαρτονομίσματα χρησιμοποιήθηκαν σφραγίδες και εγχάρακτες υπογραφές για τη μείωση της παραχάραξης.

Λίγο πριν από την έναρξη του εμφυλίου πολέμου (1861- 1864) εκδόθηκε το αμερικανικό δολλάριο των Συνομοσπονδιακών Κρατών Αμερικής το οποίο δεν υποστηριζόταν από υλικά περιουσιακά στοιχεία, αλλά από την υπόσχεση να πληρώσει ο κομιστής μετά τον πόλεμο. Ο πληθωρισμός ακολούθησε και μέχρι το τέλος του 1864, το νόμισμα ήταν σχεδόν άχρηστο.

Για να χρηματοδοτήσει τον εμφύλιο πόλεμο, το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ εξέδωσε χαρτονομίσματα με τη μορφή μη επιτοκίων, που ονομάστηκαν "greenbacks" λόγω του διακριτικού πράσινου μελανιού. Η κυβέρνηση τα χρησιμοποίησε για να πληρώσει τους μισθούς και τα έξοδα που προέκυψαν από τον Εμφύλιο.

Στη δεκαετία του 1780, ο Τόμας Τζέφερσον, ο Ρόμπερτ Μόρρις και ο Αλεξάντερ Χάμιλτον συνέστησαν στο Κογκρέσο την αξία ενός δεκαδικού συστήματος. Αυτό το σύστημα θα έπρεπε να ισχύει και για τα χρήματα στις Ηνωμένες Πολιτείες σε χρυσό, ασήμι ή και τα δύο. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ενέκριναν το ασημένιο πρότυπο βασισμένο στο ισπανικό δολλάριο του 1785.

Η ανακάλυψη μεγάλων αποθεμάτων αργύρου στις Δυτικές ΗΠΑ και η μεγάλη εισροή του, έκανε την αξία του στο Νομισματοκοπείο να πέσει ραγδαία. Παρά τις διαφωνίες και μετά από σειρά νομοθετικών αλλαγών, εγκρίθηκε τελικά ένα χρυσό πρότυπο (το οποίο επιβίωσε, με πολλές τροποποιήσεις, μέχρι το 1971), καθιστώντας το χρυσό και το ασημένιο νόμιμο νόμισμα των ΗΠΑ.

Στη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου το Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης έκλεισε, λόγω των χρεών εταιρειών σε ευρωπαïκούς φορείς που ρευστοποιούσαν τα χρέη τους σε χρυσό, και το χρυσό πρότυπο καταργήθηκε προσωρινά, αποκαταστάθηκε όμως λίγους μήνες αργότερα.

Στη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης, όταν κάθε σημαντικό νόμισμα εγκατέλειπε το χρυσό πρότυπο και η Ομοσπονδιακή Τράπεζα αναγκάστηκε να αυξήσει τα επιτόκια προκειμένου να το προστατεύσει, το 1933 οι άνθρωποι, δύσπιστοι πλέον προς τα χαρτονομίσματα, άρχισαν να συσσωρεύουν χρυσά νομίσματα με αποτέλεσμα την εξάντληση των αποθεμάτων χρυσού και τον αποπληθωρισμό. Το Κογκρέσο και ο Πρόεδρος Ρούσβελτ ανέστειλαν το χρυσό πρότυπο εκτός από το συνάλλαγμα, ανακάλεσαν τον χρυσό ως καθολικό νόμιμο νόμισμα για χρέη και απαγόρευσαν την ιδιωτική ιδιοκτησία σημαντικών ποσών του χρυσού νομίσματος. Με την επόμενη επιλογή του να υποτιμήσει το δολλάριο στις αγορές συναλλάγματος ο Πρόεδρος Ρούσβελτ το έκανε πιο ελκυστικό στους ξένους αγοραστές και οδήγησε σε μεγαλύτερη μετατροπή του χρυσού σε δολλάρια, επιτρέποντας στις ΗΠΑ να ελέγχουν αποτελεσματικά την παγκόσμια αγορά χρυσού.

Το 1944 με τη Συμφωνία του Bretton Woods του New Hamshire θεσπίστηκαν οι κανόνες για τις εμπορικές και οικονομικές σχέσεις μεταξύ των ΗΠΑ, του Καναδά, της Δ.Ευρώπης, της Αυστραλίας και της Ιαπωνίας. Τα κυριότερα χαρακτηριστικά της Συμφωνίας ήταν η υποχρέωση κάθε χώρας να υιοθετήσει μια νομισματική πολιτική η οποία θα διατηρούσε τα εξωτερικά της συναλλαγματικά επιτόκια στο 1% συνδέοντας το νόμισμά της με τον χρυσό και τη δυνατότητα του ΔΝΤ να γεφυρώσει προσωρινές ανισορροπίες πληρωμών. Έτσι δημιουργήθηκε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και η Διεθνής Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης. Το 1971, οι ΗΠΑ τερμάτισαν μονομερώς τη μετατρεψιμότητα του δολλαρίου ΗΠΑ σε χρυσό, καταργώντας αποτελεσματικά το σύστημα του Bretton Woods και κάνοντας το δολλάριο ένα παραστατικό νόμισμα (fiat money). Αυτή η ενέργεια, που αναφέρεται ως σοκ Nixon, δημιούργησε την κατάσταση κατά την οποία το δολλάριο ΗΠΑ έγινε ένα αποθεματικό νόμισμα που χρησιμοποιείται από πολλά κράτη.

Το δολλάριο τείνει να είναι το πιο σταθερό μέσο συναλλάγματος και παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα, έτσι ώστε τα περισσότερα άλλα κράτη να κατέχουν δολλάρια ως αποθεματικά περιουσιακά στοιχεία. Ως εκ τούτου, επειδή αποτελεί τον μηχανισμό τιμολόγησης αναφοράς, η αξία του επηρεάζει τις τιμές των βασικών προϊόντων. Όταν πρόκειται για το διεθνές εμπόριο πρώτων υλών, το δολλάριο είναι ο μηχανισμός ανταλλαγής σε πολλές, αν όχι στις περισσότερες περιπτώσεις. Μεταξύ των τιμών του πετρελαίου και του δολλαρίου υπάρχει μια σταθερή συσχέτιση. Κάθε φορά που αυξάνεται η αξία του δολλαρίου, η τιμή του πετρελαίου (σε δολλάρια ΗΠΑ) πρέπει να μειωθεί για να επανέλθει στην αρχική εγγενή αξία του.

Πηγές:

"Bretton Woods system", Wikipedia, 5 Μαΐου 2017, https://en.wikipedia.org/wiki/Bretton_Woods_system

"Early American currency", Wikipedia, 5 Μαΐου 2017, https://en.wikipedia.org/wiki/Early_American_currency

"The history of money: A brief look at American currency", John Szramiak, Business Insider, 5 Μαΐου 2017, http://www.businessinsider.com/the-history-of-american-money-2016-6/#1-continental-currency-1775-1790-1

"History of the United States dollar", Wikipedia, 5 Μαΐου 2017, https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_the_United_States_dollar

"How The Dollar Impacts Commodity Prices", Chuck Kowalski, The Balance, 5 Μαΐου 2017, https://www.thebalance.com/how-the-dollar-impacts-commodity-prices-809294