Ισοτιμία Ευρώ - Λίρα Αγγλίας

Ιστορία

Το νόμισμα του Ηνωμένου Βασιλείου, η λίρα στερλίνα, ή συνηθέστερα η λίρα κατέχει τον τίτλο του παλαιότερου νομίσματος που χρησιμοποιείται μέχρι και σήμερα. Η προέλευσή του τοποθετείται γύρω στο 760 κατά τη βασιλεία του Όφα της Μερκίας που εισήγαγε την ασημένια δεκάρα (pennie), η οποία γρήγορα εξαπλώθηκε μέσα από τα αγγλοσαξονικά βασίλεια και έγινε το τυποποιημένο νόμισμα της Αγγλίας. Οι πρώτες πέννες, από το 760 μέχρι το 1158, ήταν φτιαγμένες από λεπτό ασήμι που παρέμεινε η βάση του νόμιμου νομίσματος ακόμα και μετά την εισαγωγή του χρυσού το 1344. Το 1158 ο βασιλιάς Ερρίκος VII εισήγαγε νέο νόμισμα αποτελούμενο από 92% ασήμι και έγινε γνωστό ως η λίρα - στερλίνα. Τα νέα ασημένια νομίσματα ήταν πολύ πιο ανθεκτικά από τα προηγούμενα και αυτό τους επέτρεψε να διαρκέσουν περισσότερο στην κυκλοφορία. Τα σελίνια που ήταν υποδιαίρεση της αγγλικής λίρας ίση με το 1/20 της, όπως και πολλών ξένων νομισμάτων με την ονομασία "λίρα", εισήχθησαν το 1487. Δύο χρόνια αργότερα εισήχθηκε η λίρα που το όνομά της προήλθε από την λατινική λέξη Libra. Το όνομα "στερλίνα" το πήρε αργότερα. Ακολούθησε η εισαγωγή των χαρτονομισμάτων το 1694.

Οι Ναπολεόντιοι Πόλεμοι, η Επανάσταση για την Αμερικανική Ανεξαρτησία και η μεγάλη παραχάραξη νομισμάτων δημιούργησαν συνθήκες αποδυνάμωσης του νομίσματος, των χαρτονομισμάτων που είχε εκδώσει η Τράπεζα της Αγγλίας και που η αξία τους βασιζόταν στον χρυσό. Το 1797 η Τράπεζα αναγκάστηκε να αναστείλει τη μετατροπή τραπεζογραμματίων σε χρυσό. Αυτή η εποχή στη βρετανική ιστορία είναι γνωστή ως "περίοδος περιορισμού".

To 1861 το χρυσό πρότυπο υιοθετήθηκε ξανά και καθώς άλλες χώρες, κατά τον 19ο και 20ο αιώνα το υιοθέτησαν, έγινε εύκολο να καθοριστούν οι συντελεστές μετατροπής μεταξύ των διαφόρων χωρών. Αυτό έφερε επανάσταση στην παγκόσμια οικονομία αφού καθιέρωσε τη σταθερότητα της συναλλαγματικής ισοτιμίας. Η δύναμη της στερλίνας ήταν η βάση του χρυσού προτύπου και βρισκόταν πίσω από μια σταθερή περίοδο παγκόσμιας ανάπτυξης μέχρι το 1914.

Η εκδήλωση του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου είχε αποτέλεσμα την αναστολή του χρυσού προτύπου από τη Μεγάλη Βρετανία. Η πολεμική παραγωγή προκάλεσε πληθωρισμό και τύπωση τραπεζογραμματίων από συνδικαλιστικές οργανώσεις και το Δημόσιο Ταμείο αντί της Τράπεζας της Αγγλίας. Μετά το τέλος του Πολέμου η Βρετανία, που πριν είχε μία από τις ισχυρότερες οικονομίες του κόσμου, κατέχοντας το 40% των υπερπόντιων επενδύσεων στον κόσμο, βρέθηκε χρεωμένη. Το 1925 επανεισάγεται μια έκδοση του χρυσού προτύπου με το νόμισμα να σταθεροποιείται σε χρυσό στην προπολεμική του ισοτιμία, που όμως θα μπορούσε κανείς να ανταλλάξει με ράβδους χρυσού και όχι νομίσματα. Κατά τη Μεγάλη Ύφεση αυτό εγκαταλείφθηκε με τη στερλίνα να υφίσταται υποτίμηση 25%.

Το 1940 η λίρα συνδέθηκε με το αμερικανικό δολλάριο (£1 = $4.03). Το ποσοστό αυτό διατηρήθηκε κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και αργότερα έγινε μέρος του συστήματος του Bretton Woods από το οποίο διέπονταν όλες οι μεταπολεμικές συναλλαγματικές ισοτιμίες. Κάτω από τις συνεχιζόμενες οικονομικές πιέσεις στις 18 Σεπτεμβρίου 1949 η κυβέρνηση υποτίμησε τη λίρα κατά 30,5%, κίνηση που προκάλεσε υποτίμηση πολλών άλλων νομισμάτων έναντι του δολλαρίου. Το τεράστιο μεταπολεμικό έλλειμμα του ισοζυγίου πληρωμών ήταν υπερβολικά μεγάλο για το Ηνωμένο Βασίλειο. Χορηγήσεις δανείων και οφειλές στην Αμερική είχαν επιπτώσεις. Η αδυναμία της λίρας ήταν φανερή και οι εθνικές τράπεζες ήθελαν δολλάρια όχι λίρες.

Παρόλο που η υποτίμηση του 1949 βοήθησε τις εξαγωγές της Βρετανίας, το ίδιο δεν συνέβη με την υποτίμηση κατά 14,3% του 1967. Δημιουργήθηκαν εσωτερικές πληθωριστικές δυνάμεις που η κυβέρνηση προσπάθησε να καταπολεμήσει λαμβάνοντας διάφορα μέτρα. Στο εξωτερικό, η υποτίμηση της λίρας προκάλεσε το τέλος του συστήματος σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών του Bretton Woods και έκανε πολλούς να θεωρούν το δολλάριο πιο σταθερό. Όταν το 1971 ο πρόεδρος Nixon υποτίμησε το δολλάριο λόγω των ζημιών που προκάλεσε ο πόλεμος του Βιετνάμ, άνοιξε τις πύλες σε μια νέα εποχή πλωτής ανταλλαγής. Ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή, οι ψηλές τιμές του πετρελαίου και η διεθνής ύφεση, σε συνδυασμό με τη αργή οικονομική ύφεση του Ηνωμένου Βασιλείου, την έπληξαν. Μετά από άλλη μια μεγάλη κρίση το 1976 με την αξία της στερλίνας να μειώνεται κάτω από τα $2 η κυβέρνηση κατέφυγε στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για να την αυξήσει.

Το 1990 η κυβέρνηση των Συντηρητικών προσχώρησε στον ευρωπαϊκό μηχανισμό συναλλαγματικών ισοτιμιών (ERM), με τη λίρα να φτάνει τα 2,95 γερμανικά μάρκα. Ωστόσο, αναγκάστηκε να αποσυρθεί από το σύστημα τον Σεπτέμβρη του 1992 ("Μαύρη Τετάρτη") καθώς η συναλλαγματική ισοτιμία ήταν μη βιώσιμη. Τα επιτόκια αυξήθηκαν σε μια ανεπιτυχή προσπάθεια να μην πέσει κάτω από τα όρια του ERM, η συναλλαγματική ισοτιμία μειώθηκε και η φθηνότερη λίρα ενθάρρυνε τις εξαγωγές και συνέβαλε στην οικονομική ευημερία της δεκαετίας του 1990.

Από το 1992 η λίρα κυμαίνεται ελεύθερη, αν και η κυβέρνηση προσπάθησε και κατάφερε να διατηρήσει ένα ποσοστό πληθωρισμού σε γενικές γραμμές με την Ευρώπη. Το 1999 το Ηνωμένο Βασίλειο αρνήθηκε να υιοθετήσει το ευρώ παραμένοντας στο παλαιότερο νόμισμα του κόσμου. Η στερλίνα χρησιμοποιείται ως αποθεματικό νόμισμα σε όλο τον κόσμο και κατέχει την τρίτη θέση στην αξία που διατηρείται ως αποθεματικό.

Πηγές:

"A history of sterling", Telegraph, 23 Απριλίου 2017, http://www.telegraph.co.uk/news/1399693/A-history-of-sterling.html

"United Kingdom Pound", Oanda, 23 Απριλίου 2017, https://www.oanda.com/currency/iso-currency-codes/GBP

"Pound sterling", Wikipedia, 23 Απριλίου 2017, https://en.wikipedia.org/wiki/Pound_sterling

"How World Events Impact The British Pound (GBP) - FXCM", FXCM, 23 Απριλίου 2017, https://www.fxcm.com/insights/how-world-events-impact-the-british-pound-gbp/